29 May 2025
Ipoteka krediti nima?
So'nggi yillarda O'zbekiston aholisi uchun uy-joy masalasi dolzarb muammolardan biri bo'lib kelmoqda. Davlat tomonidan ko'plab dasturlar amalga oshirilayotganiga qaramay, aholining aksariyati uy-joyga ega bo'lishda ipoteka kreditidan foydalanmoqda. Ammo ipoteka kreditining mohiyatini, qanday shartlarda berilishini, qanday xavf va foydalari borligini har bir fuqaro chuqur tushunavermaydi. Ushbu maqolada biz ipoteka kreditining asosiy tushunchalari, turlari, olish tartibi va eng ko'p uchraydigan xatoliklar haqida keng qamrovli ma'lumot beramiz.
Ipoteka - bu ko'chmas mulk garovi evaziga beriladigan uzoq muddatli kredit turidir. Bu degani, siz bankdan uy yoki kvartira sotib olish uchun pul olasiz, lekin garov sifatida o'sha sotib olinayotgan ko'chmas mulkning o'zi turadi. Ipoteka kreditlari, odatda, uzoq muddatga - 10 yildan 25 yilgacha bo'lgan davrga beriladi.
Ipoteka kreditining asosiy turlari:
- Annuitet kreditlar - har oy bir xil miqdorda to'lov qilinadi. Dastlabki yillarda foiz ko'proq bo'ladi, keyin esa asosiy qarz kamayadi.
- Differensial kreditlar - har oy to'lovlar kamayib boradi. Asosiy qarz teng qismlarga bo'linadi, foiz esa qolgan qarzga qarab hisoblanadi.
- Davlat subsidiyali ipoteka - yoshlar, past daromadli oilalar uchun davlat tomonidan foiz stavkalari qisman yoki to'liq qoplanadi.
- Tijorat ipotekasi - bozordagi stavkalar asosida, xususiy banklar tomonidan beriladi.
